"12 niên học ròng rã đánh đổi bằng bài thi 3 chia sẻ tiếng"

Tại hội nghị “Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục Việt Nam bây chừ” do Ủy ban Trung ương chiến trường Tổ quốc Việt Nam tổ chức sáng 31.7, rất nhiều các đại biểu, nhân sĩ, trí thức, chuyên gia trong ngành giáo dục cùng đề xuất quan điểm, bàn luận, bàn luận xung quanh chủ đề này. Học phổ quát để làm gì? Theo GS. Văn Như Cương, hiệu trưởng trường THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội): "Nhìn vào cấu trúc và chương trình của bậc học phổ quát hiện, chúng ta có thể đặt ra một vấn đề rằng học phổ quát xong sẽ làm gì, phần đông câu trả lời nhận được đều là “học phổ biến để thi vào trường đại học nào đó”. Nhiều chuyên gia đề xuất các quan điểm nâng cao chất lượng dạy và học trong bậc học phổ biến Đối với bậc THPT, chương trình phân ban của nền giáo dục đã thất bại. Chương trình được phân thành 3 ban với ban Khoa học thiên nhiên, ban Khoa học xã hội và nhân văn và ban căn bản, nhưng việc phân ban đó không phải là phân ngành học, phân luồng công việc ngày mai của học trò… mà thực chất chỉ là để phục vụ cho việc thi Đại học các khối A, B, C, D,…" Nên hiện nay, sau bậc THPT ở nước ta hầu như chỉ có một con đường duy nhất cho học sinh, đó là học tiếp lên Đại học hoặc Cao đẳng. GS. Văn Như Cương cho rằng đây là cái sai lệch lớn nhất của bậc học phổ quát. Đích như trên là hoàn toàn không hiệp với tình hình kinh tế và tầng lớp giang san ta. Cũng theo GS. Cương, chương trình bậc phổ quát nhằm cung cấp những năng lực cho người học để sau khi học xong, học sinh có thể đi theo nhiều hướng khác nhau, tùy hoàn cảnh và năng lực của từng cá nhân chủ nghĩa, có thể là đi làm ngay hoặc đi làm sau một kỳ đào tạo ngắn hạn hay học tiếp một đôi năm ở các trường trung cấp dạy nghề, cao đẳng nghề, sau đó có thể ra làm việc hoặc tiếp kiến học để có tay nghề cao hơn, hoặc học sinh có thể học tiếp tục ở các trường đại học, cao đẳng như ngày nay. Trong buổi luận bàn, nhiều chuyên gia cũng quan ngại về vấn đề thi trong các bậc học ở nước ta hiện nay. Do quá trọng bằng cấp nên thế hệ sau đang phải đối đầu với những cung cách thi cử bít tất tay và lạc hậu. Phong cách học tập của các em học sinh cũng lạc hậu như học lệch, học "tủ", học "gạo", học xọc, học thêm… Hiện trạng này được các chuyên gia đúc kết lại một câu: “Không thể chấp thuận hiện tượng học suốt 12 năm trời ròng rã mà được đánh giá chỉ bằng một bài thi làm trong 3 tiếng đồng hồ!”. Lạnh lùng với các môn học “làm người” Các môn học “làm người” hiện nay ở nước ta có dấu hiệu ngày một bị quên lãng trên giảng đường từ bậc tiểu học cho đến bậc đại học. Những quy tắc đơn giản trong giao tế, ứng xử trong cộng đồng, thái độ đối với môi trường, tự nhiên, những điều ác – điều thiện trong từng lớp, những phẩm chất cần rèn luyện thời học trò như tính trung thực, lòng vị tha, tôn trọng pháp luật… đều không được dạy dỗ một cách hệ thống và bài bản trong trường bây giờ. Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan nhấn mạnh khẩu hiệu “tiên học lễ, hậu học văn” Bà Hoàng Xuân Sính, chủ toạ HĐQT trường Đại học Thăng Long (Hà Nội) tỏ: "Trong 12 năm từ tiểu học đến hết trung học phổ thông, giáo dục chỉ trang bị kiến thức cho học sinh, với nhiều tri thức khi ra đời không dùng đến. Còn những đức tính con người thì chưa dạy được gì”. Cũng theo bà Sính, có hai đức tính cần thiết cho mỗi con người và cộng đồng, đó là siêng năng và tùng tiệm thì giáo dục chưa để lại dấu ấn nào. Hậu quả của sự thiếu chăm chỉ và không tần tiện của học trò được mô tả rõ rệt trong môi trường đại học. Căn bệnh “làm hộ, nghĩ hộ” của sinh viên ngày một phổ quát và trầm trọng. Tiền nong đổi lấy việc được làm hộ, học hộ, trong khi đó, những lớp học thêm ngoài giờ miễn phí mà cha nội tận tâm mở ra thì bị lạnh nhạt, ít học trò quan tâm. Cũng theo nhiều chuyên gia, vấn đề đua, kiểm định chất lượng cần phải được xây dựng lại theo từng phần, từng thời kì. Các kỳ thi tốt nghiệp nên tổ chức nhẹ nhàng và nên giao về các Sở, các kỳ thi tuyển sinh vào ĐH, CĐ, đồng thời cũng nên để các trường ĐH, CĐ quyết định tùy theo nhu cầu mỗi trường như xét tuyển, thi tuyển hay thậm chí thi hoặc xét tuyển nhiều lần trong một năm. Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan chủ động nhấn mạnh vấn đề “dạy người và dạy chữ”. Phó chủ toạ nước đề xuất phát động lại khẩu hiệu “tiên học lễ, hậu học văn”, tụ tập đào tạo nhân cách học sinh, sinh viên ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường các bậc tiểu học, trung học. Song song giảm thiểu tình trạng độc thoại trong học đường, nâng cao trình độ người thầy, hạn chế tối đa tình trạng học chỉ để… đi thi. Qua đó, góp một phần quan trọng vào việc cải tạo, tái cơ cấu lại hệ thống giáo dục phổ biến đang còn nhiều rắc rối. Nguyễn Dũng